Język albański

Język albański – język indoeuropejski z grupy satem, którym posługuje się ok. 6,2 mln Albańczyków zamieszkujących Albanię (3,6 mln), Kosowo (1,7 mln), Macedonię (450 tys.), a także Włochy (Arboresze) i Grecję (Arwanici). W Albanii, Kosowie i Macedonii posiada on status języka urzędowego.

Istnieją dwie odmiany terytorialne języka, istotnie odmienne fonologicznie, gramatycznie i leksykalnie: dialekt gegijski (alb. gegë) na północy Albanii, w Kosowie i Macedonii (znacznie się różniące) oraz toskijski (alb. toskë) na południu Albanii, we Włoszech i Grecji.

Granicę między nimi tworzy rzeka Shkumbin oraz 41° równoleżnik; jest to również granica kulturowa. Norma literacka języka, nauczana w szkołach w Albanii, jest oparta głównie na dialekcie toskijskim.

Alfabet języka albańskiego zawiera 36 znaków: a, b, c, ç, d, dh, e, ë, f, g, gj, h, i, j, k, l, ll, m, n, nj, o, p, q, r, rr, s, sh, t, th, u, v, x, xh, y, z, zh.

Wymowa specyficznych liter albańskich:

• c - jak c w car

• ç - jak cz w czeski

• dh - jak th w ang. this dźwięczne
• ë - akcentowane: jak ö w niem. möchte; nieakcentowane: (ə) (szwa), w wygłosie (na końcu słowa) często ledwo słyszalne
• gj - podobne jak dj w Nadia bądź krótkie dź
• ll - jak ł sceniczne (kresowe) w łatwo
• nj - jak ń w sanie
• q - palatalne (zmiękczone) t lub słabe cz (trochę słabsze niż ç) podobnie jak t w pl. sympatia wymowa alternatywna: ć lub kj, tylnojęzykowe (przede wszystkim w Macedonii)
• r - słabe r wymówione końcówką języka
• rr - wibrujące r wymówione zaokrągloną końcówką języka jak w barrakuda
• sh - jak sz
• th - jak th bezdźwięczne w ang. think
• x - dz
• xh - jak dż w pl. dżungla
• y - jak ü jak w niem. grün
• zh - ż, jak żurnal